De moeilijke groep!?

Dit jaar ben jij aan de beurt. Je hebt er misschien al over gehoord in het team, en nu krijg jij die moeilijke groep. Je start het schooljaar met de Gouden Weken, die dit jaar extra belangrijk zijn voor deze groep. Want zoals je weet, een goede start met duidelijke afspraken en structuur is cruciaal. Maar naarmate het jaar vordert, merk je dat er toch weer kleine conflicten, akkefietjes en onrust ontstaan tijdens de instructiemomenten. Jammer, want je had gehoopt dat jouw nieuwe aanpak het verschil zou maken, juist in deze groep.

Herken jij dit?

Heb jij wel eens te maken gehad met een negatieve groepsdynamiek in jouw klas? Of misschien zie je het nu al opkomen? In deze blog leg ik uit wat een negatieve groepsdynamiek is, hoe je het kunt herkennen en wat je kunt doen om het om te draaien.

Wat is een negatieve groepsdynamiek?

Laten we beginnen met het verschil tussen een positieve en een negatieve groepsdynamiek. Bij een positieve groepsdynamiek heerst er vertrouwen, is er een goede sfeer, en werken leerlingen prettig samen. Als er ruzies zijn, worden deze snel opgelost en gebeurt dat meestal op een respectvolle manier. Kortom, alles loopt lekker en de samenwerking verloopt soepel.

Bij een negatieve groepsdynamiek is het tegenovergestelde aan de orde. Er ontstaan steeds meer conflicten, er wordt veel geroddeld, en leerlingen werken elkaar tegen in plaats van samen. In zulke groepen komt er vaak weinig uit de samenwerking. De sfeer is niet goed, en het kost veel energie om de groep in goede banen te leiden. Dit vraagt om een gerichte aanpak.

Waarom ontstaat een negatieve groepsdynamiek?

Een negatieve groepsdynamiek heeft vaak verschillende oorzaken. Wat interessant is, is dat elke groep uniek is, en dat betekent dat de oorzaken ook per groep kunnen verschillen. Soms speelt er maar één oorzaak, soms meerdere. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:

• Onduidelijke doelen: Als een groep geen duidelijk doel heeft of niet weet wat er van hen wordt verwacht, kan dit leiden tot verwarring en frustratie.
• Gebrek aan leiderschap: Zonder duidelijke leiding kan de groep in chaos vervallen. Leerlingen hebben vaak behoefte aan structuur en richting.
• Persoonlijke conflicten: Soms ontstaan er persoonlijke spanningen tussen leerlingen die de sfeer kunnen verpesten en de groepsdynamiek kunnen verstoren.
• Te veel druk en stress: Wanneer de verwachtingen te hoog liggen of de werkdruk te zwaar is, kan dit leiden tot uitval, verminderde motivatie en conflicten.

Hoe herken je een negatieve groepsdynamiek?

Het is cruciaal om een negatieve groepsdynamiek tijdig te herkennen. Hoe sneller je ingrijpt, hoe kleiner de kans dat je groep in een negatieve spiraal of dans terechtkomt. En dat wil je natuurlijk voorkomen! Signalen van een negatieve groepsdynamiek zijn onder andere:

• Veel conflicten: Als er regelmatig ruzies ontstaan, is dat een duidelijk teken van een negatieve groepsdynamiek.
• Ongemakkelijke stiltes: Bij moeilijke onderwerpen durven leerlingen zich niet meer uit te spreken. Er heerst spanning in de groep, wat zorgt voor een onprettige sfeer.
• Lage betrokkenheid en motivatie: Leerlingen lijken weinig interesse te tonen in de les of activiteiten. Ze zijn afwezig in gedachten of zelfs fysiek.
• Lage cijfers ondanks grote potentie: Het kan zijn dat je leerlingen veel potentie hebben, maar de resultaten blijven achter door de slechte groepsdynamiek. Je herkent het aan: het zit er wel in, maar het komt er niet uit!

De uitdaging voor jou als leerkacht

Het is niet makkelijk om een negatieve groepsdynamiek om te keren, maar het is zeker niet onmogelijk.
In de volgende blogs zal ik dieper ingaan op mogelijke oplossingen voor dit probleem. We zullen onder andere theorieën bespreken over groepsdynamica en effectieve interventies die je kunt toepassen.

Het is belangrijk om je niet te laten ontmoedigen door de moeilijke groep. Juist in deze situaties kun je als leerkracht het verschil maken door een positieve en constructieve benadering. Blijf met je groep in gesprek, werk samen aan duidelijke doelen en creëer een veilige sfeer waarin leerlingen zich gehoord en gewaardeerd voelen.

Blijf deze blogs volgen, want we gaan samen kijken hoe jij de negatieve groepsdynamiek kunt ombuigen naar een positief leef-en leerklimaat!